Trần Đông Lương.

Họa sĩ Trần Đông Lương (1925-1993) là một trường hợp đặc biệt trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Ông sống lặng lẽ, cả cuộc đời gắn bó với chất liệu lụa và để lại những bức tranh có giá trị đặc biệt. Họa sĩ Trần Đông Lương cũng là họa sĩ duy nhất có thể vẽ điêu luyện bằng cả 2 tay nhờ vào khổ luyện.

​

Vốn khiêm nhường, kín tiếng, lúc sinh thời, ông chưa từng “mở” triển lãm cá nhân. Sau khi bị liệt tay phải thì càng hạn chế giao tiếp, chỉ làm việc tại nhà và chủ yếu vẽ chân dung. Trần Đông Lương rất kỹ tính. Có những tác phẩm người mẫu ưng ý lắm rồi mà ông vẫn muốn sửa đi sửa lại cho thật hoàn hảo.

​

Họa sĩ Trần Đông Lương chuyên vẽ lụa giống như họa sĩ Nguyễn Phan Chánh nhưng theo một phong cách khác hẳn. Điều đặc biệt là Trần Đông Lương chỉ vẽ thiếu nữ thành thị, đặc biệt là các cô gái Hà thành. Tranh của họa sĩ Trần Đông Lương thoạt nhìn có vẻ mang tính chất hàn lâm, bám sát vào người mẫu nhưng kỳ thực ông bị cảm xúc chi phối rất mạnh.

 

Ông vẽ theo cảm giác, theo một thứ logic nào đó một cách siêu hình mà người ta vẫn gọi là “hư ảo”. Tài năng vẽ hình họa ở khóa Kháng chiến (1950 – 1954), phải kể đến 3 người: Trần Đông Lương, Lưu Công Nhân và Nguyễn Trọng Kiệm. Trần Đông Lương vẽ hình vừa có sự vững chắc của Nguyễn Trọng Kiệm vừa có chất “bay bay” của Lưu Công Nhân, nhưng khác với Lưu Công Nhân, ở Trần Đông Lương có sự cẩn thận tỷ mỉ chậm rãi, đó cũng là thế mạnh của ông.

​

Bảng màu hội họa Trần Đông Lương thăng bằng trong không gian cổ điển. Màu sắc vừa vặn trong khuôn hình mềm mại. Những đường lượn hiện lên trong tranh mịn màng mà gợi cảm. Tài năng của Trần Đông Lương còn thể hiện trong nét vẽ rất nhẹ nhàng, khoan thai, đét-xanh sắc sảo chỉ với một đường lượn. Nhưng điều đặc biệt hơn cả là về khả năng lay động lòng người, tranh của Trần Đông Lương trước và sau khi ông bị liệt tay phải không hề khác biệt.